Stopa końsko–szpotawa (łac. talipes equinovarus, ang. club foot) – wada wrodzona, mająca następujące składowe wrodzonej deformacji stopy:
- ustawienie końskie
- szpotawe ustawienie i odwrócenie (głównie okolicy pięty)
- przywiedzenie przodostopia
- nadmierne wydrążenie łuku podłużnego stopy
- ewentualnie: wewnętrzna torsja goleni, niedorozwój goleni ( mniejszy jej obwód), skrócenie stopy lub/i jej poszerzenie.
Postawienie diagnozy i rozpoczęcie leczenie powinno nastąpić w pierwszych 3 dniach życia dziecka – wówczas można uzyskać najlepszy wynik leczenia.
Obecnie za najbardziej skuteczne uważa się leczenie wg metody Ponsetiego.
Terapia ta polega na cotygodniowym modelowaniu kształtu stopy przy pomocy gipsu przez okres od 6-9 tygodni, następnie najczęściej dziecko wymaga prostego zabiegu operacyjnego – przezskórnego przecięcia ścięgna piętowego, które później samoistnie się odbudowuje. W efekcie tych działań stopa przyjmuje naturalne ustawienie. Następnie przez 3 miesiące dziecko ma utrwalany efekt bądź przez noszenie specjalnie połączonych w odpowiednim ustawieniu butów lub gipsów. Następnie stosowne są przez okres 2 lat buty, celem utrwalania rezultatów.
Kiedy nie mamy spodziewanych rezultatów lub leczenie rozpoczęto zbyt późno, stosowane jest leczenie operacyjne.
Trzeba pamiętać że leczenie operacyjne może nastąpić nawet w późniejszym okresie nawet do zakończenia wzrostu stopy włącznie. Jest to ciężka wada wrodzona stopy, która musi być przez cały okres rozwoju dziecka pod obserwacją.